|
DATÇA KRONOLOJİ |
ISA'dan
Önce
IO 2.bin
Datça yarımadası Peleponessos Yarımadası arasında ilişkiler Pylos
yazılı tabletlerinden anlaşılıyor. Cumalı koyu yakınlarında bu
döneme ait yerleşim izleri bulunmuştur.
IO 12.yy
Dorlar Knidos'u kolonize eder, kurucu ismi olarak Hippotas ve
Triopas geçiyor.
IO 8. yy
Knidoslular Sicilya ve güney Italya'da koloni kentler kurarlar.
IO 6-5. yy
Delphi'de Knidoslulara ait hazine binası Ege'nin ilk mermer
yapısıdır.
IO 546
Perslere karşı önlem olarak yarımadanın en dar yeri Balıkaşıran
kıstağında bir kanal açarak (savunmada kolaylık olsun diye)
Anadolu kıtasından topraklarını ayırarak, ada haline getirmek
isterler. Kanal açmada zorluklar ve işciler arasında çıkan salgın
hastalıklar karsısında Delphi'deki bilici Pytia'ya danışırlar ve
aldıkları yanıt şudur: "Kıstak ne kale ister ne de kazılmak, Zeus
isteseydi bu kayayı ada yapmaz mıydı?" Ve kanal açmaktan
vazgeçerler.
IO 478
Perslere karşı Atina ile deniz Birliği'nde yer alırlar.
IO 470
Knidoslular Delphi'de sütunlu bir bina yaptırır, Duvar resimlerini
ünlü Polygnot'a yaptırırlar.
IO 449-8
Atina egemenligi giderek artar ve Knidos artık para basamaz.
IO 412 Sparta safına geçerler ve para basmaya başlarlar. Knidos'ta
bir hekimlik okulu doğar. Kent Spartalıların deniz üssü
konumundadır.
IO 4.yy
Köleci üretim ilişkileri başlar.
IO 4.-1.yy
arası şarap, sirke ihracatı.
IO 408-355
arasında yaşadığı tahmin edilen Eudoxus Knidos'ta rasathane kurar.
IO 394
Sparta donanması Knidos'ta üslenir, 15-20.000 kişilik bir kuvvet
barındırıyor.
IO 385
Korkyra Melania yerleşmesini kolonize ederler.
IO 360
Ticari deniz rotaları değişir, büyük ticaret gemileri açık
denizlerde seyir yapabiliyordur. Gemiler Knidos-Rodos deniz
geçidinden burun başları itibari ile geçer. Deniz ticareti ve
köleci üretim ağırlıklı Knidos, Tekir Burnuna taşınır. Yeni yer
verimli tarım arazilerinden, yeterli su kaynaklarından yoksun ama
doğal liman olanaklarına sahiptir.
IO 333
Triopion ( Datça yarımadasının batısında, bugünkü yeri tartışmalı
) Perslerin elindedir. Iskender'e karşı denizden yapılacak kuşatma
hareketi için deniz üssüdür.
IO 221
Knidos, Mısır-Ptolemaioslara geçer. Knidos şarabı İskenderiye
pazarında dördüncü sırada, sirkesi ise rakipsizdir. İskenderiye
Feneri'nin mimarı Knidoslu Sostratos'dur.
IO 192
Romalıların hizmetinde savaşırlar.
IO 188
Rodoslular Knidos'u ele geçirir.
IO 167
Rodos hegemonyası sona erer.
IO 88
Savaşlar nedeniyle şarap ihracatına ara verilir.
IO 80
Doğu Akdenizli korsanlar geçici olarak Knidos'u işgal ederler.
IO 45
Roma İmparatorluğuna özgür bir yönetime sahip olarak katılırlar.
ISA'dan Sonra
4.yy
Bizans döneminde Stadia olarak geçer.
787
Bizans listelerinde Stadia olarak geçer.
862
Bölge Abbasi egemenliğinde. Knidos muhtemelen terkedilmiş.
1092
Selçukluların gelişi, Stadia'ya yerleşirler.
1261
Menteşe egemenliği
1390 a
kadar Dadia olarak geçer. Kısa bir dönem Osmanlı egemenliği
1400 lu
yıllar Bugünkü Hızırşah'ta aynı isimli bir din bilgini yaşamış,
mezarı da köyde. Yatır Köy de denir. Mısır'da tahsil görmüş, H.853
de ölmüş.
1424 II
Murat ile Osmanlı egemenliği başlar.
1522 den
sonra bölge Cezayir'de faaliyet gösteren kaptanlara verilir.
Cezayir-i Bahr-i Sefid diye adlandırılıyorlar.
1517 İlk
tapu kayıtları. Vezir Kasım Paşa'ya has olarak verilir bölge.
1732 Bir
fermanla bölgeye civar adalardan asker toplama yetkisi verilir.
1749
Girit kökenli Ali Agaki isimli Kaptan-i Derya'ya donanmada
gösterdiği yararlılıklardan dolayı "Dadya Yarımadası" musellimlik
olarak verilir. Şimdiki Reşadiye'ye yerleşir ve yerleşimin adı
Agaki'den değişerek Elaki olur. Aile de Tuhfezade ünvanını alır (
Sultan hediyesi anlamında)
1777-87
Menteşe sancağının 37 kazasından biridir.
1796
Karaköy'deki eski Cami'yi Tuhfezadelerden Halil ve Mehmet Ağalar
yaptırır.
17. yy
Evliya Celebi'ye gore 47 köy var ve asi Türkler ve korsanlardan
oluşuyor.
1831
Nüfus sayımı. Müslüman sayısı 1282. Eyalet-i Anadolu'nun Menteşe
Livasi olarak geçer.
1858
Arazi kanunnamesi ve toprak dağılımı.
1867
Vilayet Nizamnamesi'nde imparatorluğun Aydın Vilayeti altında
Menteşe Sancağı'nın 8 kazasından biri.
1877
Salnamede Datya yerine Marmaris adı geçer.
1800
sonları Dadya nahiye merkezi ve 10 köyü var.
1856-59
Knidos'ta Charles Newton başkanlığında ilk kazılar başlar.
1882
Reşadiye Camisi yanına 3 sınıflı bir okul yapılır.
1886
Nüfus sayımı. Türkler 4438, Rumlar 456.
1890
Dadya ve 10 köyünün nüfusu 4894.
1893-95
Datça Mahallesi Camisinin yapımı.
1896
Datça Mahallesi camisine iki sınıflı okul eklenir.
1800
sonları yarımada ile Rodos arasında telgraf bağlantısı vardır.
19.yy
sonu Marmaris-Datça arasında kervan yolu var. 1902 Dadya'da
Tarrahiye Rusumat İdaresi kurulur, 2 kolcu, 1 orman ondalık memuru
var.
1903
Aydın Vilayeti Salnamesinde Datya Bucağı'nın bir hükümet binası,
935 hanesi, 13 dükkanı, 10 un değirmeni ve bir camisi var.
1904
Muğla ili nüfus sayımı. Datça 4951, Marmaris 2168. Datça Mahallesi
idari merkez, 9 köy var.
1908
Elaki kasabası Sultan Reşat'a mal edilerek Reşadiye adını alır.
İdari merkez Reşadiye.
1911-1912
yarımada ikiye ayrılmış, Reşadiye ve Süleymaniye
1912-3
Cumalı nahiye olur. Hükümet binası şu anki okuldur.
1914
Datça nahiye olur. İlk Nahiye müdürü Mir'at Efendi, Nahiye meclisi
üyeleri: Osman Ali Ağa, Emrullah Efendi, Penayot Efendi.
1915
Yarımada'da ilk belediye örgütü.
5 Eylül 1919
Müdafaa-i vatan cemiyeti şubesi kurulur. kurucular: Başkan Rüştü
efendi, Aza Lütfü efendi (kızlan), Aza abdullah Niyazi Efendi, Aza
Kırca efendi, aza Mustafa Efendi, Aza Halil efendi, aza Hacı
efendizade Mehmet efendi.
Eylül 1919- Aralik 1920
tutulan künye defterlerine göre, cepheye gidenler, Reşadiye,
Kızlan, Dadya, Emecik, Hızırşah, Karaköy ve diğerleri olmak üzere
toplam 150 kişi. sehit olan 18, haber alınamayan 9.
1919-1920
Kuva-yi Milliyeci Demirci Mehmet Efe emriyle muhtarların tespitine
göre gayri müslüm sayısı: Kızlan 63, Hızırşah 34, Dadya 37.
1920'de Nahiye Müdürü Lütfü Bey.
1925
Reşadiye ilçe merkezi olur.
1927
Mübadele ile Rumlar gider. Rodos tan gelen Müslüman ailelere giden
Rumların arazilerinden dağıtılır.
1927
Mesudiye Köyünde ilk muhtar seçilir.
1928
Datça kaza olur. İlk Kaymakam Sinan Tekeli.
1930 a
kadar hastalar kaymakamlık izniyle Sombeki'ye gider.
1930
Mübadele de gidenlerin arazilerinin kalan kısmı imar ve islah
şartıyla yerlilere dağıtılır.
1934
Reşadiye adı Datça olarak değiştirilir.
1934-1939
Dönemin İçişleri bakanı Şükrü Kaya. Muğla valisi Recai Göreli
Datça'nın gelişmesi için etkin bir şekilde çalışır. Fenni arıcılık
ve ipek böcekciliğine başlanır. Hayvancılığın gelişmesi için
damızlıklar gelir. Esenada'da ilk otelin inşasına başlanır. Daha
sonra 1947'de merkezin iskeleye taşınması sırasında bu bina
hükümet binası olarak kullanılır. Şu anda boş olan bina ( anfi
tiyatro yanı ) Kültür Bakanlığına ait. Burada müze kurulması
planlanıyor.
1935
Yine Recai Göreli döneminde mevcut Jandarma telefon hatları elden
geçirilerek Kaymakamlık ve Reşadiye Telgrafhanesine manyetolu
telefon konulur. Halk Telgrafhaneye yazdırmak suretiyle telefon
görüşmesi yapmaya başlar.
1935
Nüfus 4935.
1936 İlk
motorlu aracı Fevzi Yılmaz gemiyle İzmir den getirtir.
Tekerlekleri tahtadan olan Ford araba çalışmaz durumdadır.
Çocukların eğlencesi olur. 1950 lere kadar çocuklar ittirmek
suretiyle yürütürler.
1938
Datça-Marmaris yolu açılır. Daha önce atla 18 saat süren yol
motorlu taşıtlarla 4-5 saat sürer.
1939-40
Girit'ten 3-4 hane Datça Mahallesine göçer.
1940 'da
yapımına başlanan Mesudiye Avlana mahallesi ilkokulu 1944 yılında
tamamlanır.
1940
Knidos yolu açılır.
1940
Nüfus 4987
Nisan 1942
İlk Vapur seferleri yapılmaya başlanır.
1 Temmuz 1947
İlçe merkezi İskele Mahallesine taşınır.
1948-9
Yazı köyde salgın. 40 kişi ölür. Salgına "ölmeklik" veya "koca
grip" deniyor.
1949
Daha önce yerinde kahvehane ve bakkal bulunan Esenada Motel
açılır. Kahvehaneden de önce burada bir un değirmeni bulunurmuş.
1950
Yarımada nüfusu 5616
1953
Mesudiye Köyü yolu köylülerin çalışmasıyla açılır. 1960'da dozerle
düzeltilir.
1956
Freya Stark'in yazdıklarına göre Datça-Marmaris yolu araçlarla 12
saat sürüyor. Ayrıca 15 günde bir gemi gelir. İskele'de
kaymakamlık, bir otel ve yeni bir okul binası var.
1956
Suni boyaların üretilmeye başlanmasıyla birlikte palamut ormanları
bozulup tütün ekimine başlanır.
1957
Yaka'dan Sındı, Cumalı'dan Yazıköy ayrılır.
1957
İskele'deki cami yapılır.
1957-58
Hastahane yapılır.
1960
Şebeke suyu bağlanır. İlk dağıtılan su Puslular kaynak suyu.
1962-3
Badem ticari olarak üretilmeye başlanır. Daha önceleri sadece
tarla kenarlarında badem ağaçları bulunur. Bu yıllarda tütün
tarları bozulur yerini badem bahçeleri alır.
1965
Çeşmeköy-Datça dolmuş seferleri başlar.
1966
Datça - Marmaris yolu genişletilir.
1967
Belediye Başkanı Osman Akkaraca Balıkesir Kepsu'dan jeneratör
satın alır. Daha önce gaz lambalarıyla aydınlatılan sokaklar ve
iskeledeki 15 hane akşamları 3 saat elektrik kullanır.
1967
İris Cornelia Love Knidos'ta kazılar yapar.
1967-68
Yazı köyde badem kanseri başlar.
1968
Cevdet Sunay Datça' yı ziyaret eder.
1971
Mesudiye köyü Mezgit mahallesi ilkokulu açılır.
1975
Datça Kaymakamı Nihat Önerli ve M. Ali Ambarcı Köyceğiz de bir
ustanın anten yaparak televizyon yayınını aldığını öğrenir.
Köyceğiz'e giderek ustayı getirirler. Kızlan tepesine
yerleştirilen bir alıcı ve bir verici antenle Datça'dan yayın
izlenmeye başlanır. İlçedeki tek televizyon M.Ali Ambarcı'nın
evindeki İzmir'den getirtilen televizyondur, her akşam jeneratör
çalıştığında bu eve toplanan İskele Mahalleliler televizyon
seyreder. Keçilerin sık sık iki anten arasındaki kabloyu kemirmesi
yüzünden yayın kesilir. Bunun üzerine 3-4 ay sonra Kızlan'daki
anten Hacettepe (Önce Vatan tepesi)'ye daha sonrada Sivritepe
taşınır. Yatağan'a TRT vericisi konulmasıyla Köyceğizli ustanın
antenlerine gerek kalmamıştır.
1973
Aktur ile ilk yazlık ev kooperatifi başlar.
1975
yarımadadaki turistik işletmelerdeki yatak sayısı 180.
1975
Mesudiye- Datça minibüs seferleri başlar.
1976-1977
Karaincir tatil köyünün yapımı
1977
Marmaris-Datça yolu asfaltlanır.
1977-8
Datça'ya elektrik gelir
1978
Knidos, Bybassos ( Emecik yakınında ) ve Reşadiye Mah. arkeolojik
ve kentsel sit ilan edilir.
1980
Datça merkezde evlere telefon bağlanır.
1981
Yazıköy, Mesudiye, Sındı, Yaka, Cumalı köylerine elektrik gelir.
1981-1982
İskele-Kargı yolu yapılır.
1982
Yazıköy'de ilk modern zeytinyağı fabrikası açılır.
1984
Mesudiye köyüne ankesörlü telefon gelir.
1986 İlk
Banka şubesi olarak İş Bankası Datça şubesi açılır.
1987
Mesudiye köyü sağlık ocağı açılır.
1988
Muğla yerel Hamle radyosu bir yaz boyunca Datça'da yayın yapar.
1993
Yazı köye şebeke suyu gelir
1994
Yarımada da 8 turizm işletmesi belge alır. Kooperatif sayısı 13
1995
Eylül Mesudiye yolu asfaltlanır.
1996
Arıtma tesisinin yapımına başlandı, tamamlanamadan durduruldu.
1998
Mesudiye Köyünde evlere telefon bağlandı.
2000
Datça'nın plajları mavi bayrak aldı.
2001
Temmuz Migros ve yeni Belediye binası açıldı
2002
Mesudiye-Palamutbükü sahil yolu genişletilir.
Kaynak : Datca Yerel Tarih Grubu'nun
mail grubu |
|
|
